Beton, een duurzaam materiaal

Duurzaam bouwen met beton, de evolutie door de ogen van Sophie Trachte (Architecte en doctor in de Bouwkunde en Stedenbouw aan de UCL)

Duurzaam bouwen. Het principe heeft al langer ingang gevonden bij de verschillende actoren in de sector: bouwheren, architecten, aannemers, producenten. Sophie Trachte legt uit wat de invloed is van duurzaam bouwen op de materiaalkeuze. Als lid van de onderzoekscel Architectuur en Klimaat aan de UCL heeft ze de evolutie terzake van nabij kunnen volgen.

Hebt u, in de loop der jaren, een evolutie of een verandering vastgesteld in de materiaalkeuze in het kader van duurzaam bouwen?

In de architectuur hebben het principe en de uitdagingen van duurzaam bouwen de materiaal keuze inderdaad beïnvloed. De levenscyclus van het materiaal en de milieueffecten ervan (volgens de LCA en/of de EPD) worden in rekening genomen als evaluatiecriterium van een materiaal. In dit kader krijgt beton vooral tegenkanting op basis van de hoeveelheid grijze energie die nodig is bij de productie van cement – de grondstof voor beton. Toch beschikt beton ook over heel wat “duurzame eigenschappen”.: zo biedt het een antwoord op enkele belangrijke uitdagingen op het valk van duurzame ontwikkeling en duurzaam bouwen.

Hoe kunnen we het duurzame karakter van beton beter promoten?

Beton biedt heel wat troeven om duurzaam te bouwen. Die moeten we meer in de kijker zetten. Eerst en vooral is het een lokaal product: het wordt lokaal geproduceerd en de grondstoffen ervan, de granulaten, worden in België ontgonnen. Het transport van het materiaal blijft dus heel beperkt. Bovendien levert de thermische inertie een onmiskenbaar bioklimatisch voordeel op. Het is een inert materiaal, niet schadelijk voor de gezondheid en voor de binnenluchtkwaliteit. Het is een recycleerbaar materiaal – en het wordt ook effectief gerecycleerd, want beton wordt hergebruikt als granulaat.

Beton komt minder in beeld als duurzaam product dan bijvoorbeeld hout. Hoe komt dat?

Tot zowat tien jaar geleden was de markt van bouwmaterialen een traditionele markt. Toen kwamen er ecologische materialen, voordal dan isolatiematerialen zoals houtvezel, hennep en cellulose, die voordelig gecombineerd kunnen worden met houtskeletbouw. Dat type constructies is een echte hype geweest. Maar als je de ecologische balans van houtskeletbouw opmaakt, dan blijkt die niet altijd zo positief – onder meer door het gebruik van houtplaten zoals OSB, door het gebruik van structuurhout dat vaak van ver wordt ingevoerd en door het feit dat deze materialen aan het eind van hun levenscyclus veel van hun waarde hebben verloren (wat sterk afhangt van de manier waarop het hout behandeld is). Beton daarentegen moet verplicht gerecycleerd worden aan het eind van zijn levenscyclus.

We hebben dus zeer goede argumenten om het duurzame karakter van beton te promoten.

Inderdaad. De argumenten om traditionele constructies en beton te promoten zijn op z’n minst even waardevol als die voor pakweg houtskeletbouw. Ik zou daar nog iets aan willen toevoegen: de basisregel voor duurzaam bouwen is niet het juiste materiaal op de juiste plek gebruiken, in functie van de eigenschappen van het materiaal, maar ook de hoeveelheid van het gebruikte materiaal optimaliseren.